ساختار صدف های دریایی

ساختار صدف های دریایی ؛ به طور کل واژه صدف یکی از واژه های عربی است که در زبان ایرانیان رایج شده است اگر دقت کنید در زبان و فرهنگ کوچه بازاری واژه ای بنام گوش ماهی شنیده اید ، گوش ماهی در واقع همان پوسته صدف ها است و قسمت داخلی صدف را ایرانیان آراده می گویند . که در تقسیم بندی جانوری صدف ها زیر شاخه نرم تنان قرار میگیرند .

نرم تنان که آنان را مولوسکا (Mollusca) نیز می نامند با بیش از ۵۰ هزار گونه که تقریبا ۳۰ هزار گونه آنان دریازی هستند ، یکی از متنوع ترین و بزرگترین گروه ها در قلمروهای جانوری می باشند . ما در این بخش به  ساختار صدف ها خواهیم پرداخت و می خواهیم یک مقاله با نگارشی روان و به اصلاح خودمانی را برای شما بنویسیم . همان طور که می دانید صدف ها دارای یک پوسته نسبتا مستحکم می باشند که مثل یک محافظ قسمت های نرم بدن آنان را پوشانده است دقیقا مثل عملکرد ناخن برای ما انسان ها که یک لایه نسبتا مستحکم برای عدم آسیب رسیدن به بافت نرم زیرینش می شود .

اما جنس این لایه بسیار مهم است اینقدر مهم که در جواهرسازی از آن استفاده می شود و در دنیا یکی از زیرشاخه های سنگ های نیمه قیمتی محسوب می گردد با منشا آلی مثل یک سنگ شبق یا کهربا یا حتی مروارید !

مواد آلی و معدنی در ساختار صدف های دریایی

به طور کل این پوسته مقاوم از مواد آلی و معدنی بسیاری تشکیل شده است در آنالیز های انجام شده بر روی پوسته های صدفی چه در نوع آب شیرین چه در نوع آب شور یافته ها یکسان بوده است آنان متشکل از درصد بالایی مواد معدنی ، آلی ، پروتئینی می باشند این ترکیبات اساسا باعث شده که صدف ها علاوه بر جنبه زیبایی شناختی جنبه درمانی نیز پیدا کنند بطوریکه در بسیاری از کشور ها صدف ها را خرد می نمایند سپس بصورت پودر درآورده و در قالب یک صنعت بفروش می رسانند که در نهایت با مجوز های مربوطه و تغییرات بسیاری در محصولات زیبایی پوست بکار می رود !

که اغلب بصورت کرم یا خمیر برای درمان های پوستی بکار میرود یا حتی بخاطر وجود مواد معدنی بسیار خوراک دام ها میگردد که در مقالات آینده بیش تر بدان خواهیم پرداخت . پس تا اینجا ما با باید برای صدف ها یک فرمول شیمیایی در نظر بگیریم دانشمندان در زمان کنونی این فرمول را پیشنهاد دادند CaCOB3B , CB32BHB48BNB2BOB11 که نقل قولی از مقاله آقای رازانی از دانشگاه هنر اصفهان تحت عنوان مرمت صدف ها می باشد .

کربنات کلسیم

صدف ها به طور کل دارای مقادیر زیادی کربنات کلسیم هستند یعنی Caco3  که تقریبا ۴ درصد از پوسته زمین را شامل میشود ! که طبق گفته های آقای رازانی شامل دو فاز اصلی هستند یعنی آراگونیت و کلسیت به همراه اشکال نامنظم می باشند .

کلسیت در علم کانی شناسی بی رنگ و دارای سیستم تبلور تری گونال می باشد که ممکنه بر اثر ناخالصی به رنگ های دیگر نیز دیده شود اما آراگونیت دارای سیستم تبلور ارتورومبیک یا راست لوزی می باشد که آن هم مجددا بی رنگ است و میتواند بر اثر ناخالصی به رنگ های متفاوتی دیده شود بخصوص شیری یا زردرنگ در صدف ها .

حالا اگر اجازه بدید با هم یک سری به یک موضوع مهم و نهفته در این قسمت بزنیم یعنی بررسی سختی این دو ( کلسیت و آراگونیت ) به طور حدودی سختی آراگونیت ۳ به بالا است و سختی کلسیت نیز ۳ هست لذا طبق مقیاس سختی موس سختی ناخن شما حدودا ۲ و نیم است لذا اگر صدفی را روی ناخن خود بکشید باید ناخن دست شما را خط بیاندازد این یک روش شناسایی برای تشخیص صدف ها اصل می باشد !

اما برگردیم سراغ موضوع اصلی خودمان یعنی دیگر ترکیبات معدنی موجود در صدف ها ، اکسید سدیم با فرمول NA2O ، دی اکسید سیلسیم Sio2  ، اکسید منیزیم Mgo  ، اکسید پتاسیم k2o ، کلر Cl ، اکسید آهن با فرمول معروف Fe2o3  و آلومین Al2o3  به میزان های متفاوت می باشد .

تاثیر پروتئین ها در پوسته صدف

در مطالب بالا گفتیم که علاوه بر مواد معدنی صدف های دریایی مواد آلی نیز دارند ، این مواد آلی بصورت لایه یا ورقه های پروتئینی متراکم شکل گرفته اند . درواقع پروتئین ها مواد معدنی را به یکدیگر می چسبانند و مقدار این به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله این موارد میتوان به شوری ، غلظت ، درجه حرارت و تغذیه جانوران اشاره کرد .

اگر بخواهیم لایه های موجود در صدف ها یا ساختار صدف های دریایی را از بیرون به داخل نام ببریم میتوان گفت بیرونی ترین لایه غشا نام دارد که ما با چشم آن را می بینیم و زیر آن لایه بیرونی و زیرش لایه منشوری و در نهایت به لایه تیغه ای خواهیم رسید که در واقع پوسته داخلی صدف می باشد که تماما توسط جبه که اعضا داخلی و گوارشی و غیره را در برگفته ترشح شده و هر ساله به میزان ضخامت آن اضافه می شود دقیقا مثل یک درخت ! در واقع هر چه صدف بزرگ تر باشد سن بیش تری خواهد داشت لذا این افزایش سن برای صدف فرصت بیش تری برای جذب مواد معدنی و آلی در آب ها ایجاد کرده است لذا پوسته ضخیم تری خواهند داشت  .

آنالیز صدف

در ادامه به آنالیز هر یک از لایه های مطرح شده خواهیم پرداخت . بیرونی ترین لایه پوسته های صدفی لایه ای پروتئینی بنام پری استراکم می باشد که در مطالب بالا بیان کردیم که در واقع غشای بیرونی نام دارد که در واقع رنگ و طرح هر صدف به آن وابسته است و وقتی جانور از بین می رود این لایه در اثر فرسایش ممکنه از بین برود و به تدریج از کیفیت آن کاسته می شود .

حال بزارید اندکی از سطح پوسته صدف فاصله بگیریم به اندکی به داخل پوسته برویم یعنی ساختار صدف های دریایی تا آن بخش را با هم مرور کنیم ، دقیقا در زیر غشا پری استراکم لایه بنام استراکوم وجود دارد اگر یادتان باشد در فرمول شیمیایی فرمولی با واژه bc  بود ، این دقیقا همین است ! بیشترین کلسیت موجود در صدف ها در بخش جای گرفته اند . در لایه ی زیرین آن لایه میانی یا منشوری قرار گرفته است ترکیبی از کلسیت و پروتین است و وزن صدف وابسته این لایه است .

آخرین لایه

در ادامه به آخرین لایه می رسیم یعنی همان قسمت داخلی صدف که می توان آنرا با چشم مشاهده کرد و در نهایت به قسمت زنده صدف ختم می گردد و اغلب از ترکیبات آلی و آراگونیت تشکیل شده است که در صدف های مروارید ساز به این قسمت مادر مروارید نیز می گویند .

در این قسمت یک نکته بسیار مهم وجود دارد آن هم تفاوت کوچک در شکل گیری پوسته های انواع صدف ها با یکدیگر است توضیحات فوق بر پایه یک صدف دو کفه ای ساده بوده است که امکان دارد با توجه به نوع صدف و سایر ویژگی های صدف اندکی تغییرات در موارد فوق ذکر دیده شود . امیدواریم مقاله ساختار صدف های دریایی برای خواننده محترم مفید بوده باشد . مجموعه ماسیا اولین برند تولید کننده زیورآلات صدفی در کشور بهترین ها را برای شما عزیزان آرزومند است . با ما همراه باشید .

به پیج اینیستاگرام ماسیا بپیوندید ..