سنگ های گرانبها
سنگ های گرانبها
سنگ های گرانبها موادی هستند که از دیرباز ، ارزشمند بشمار آمده اند و آدمی به عنوان زیورآلات آنها را بکار گرفته است لذا آشنایی با سنگ های گرانبها از جهت های بسیاری قابل توجیه است و گاه به کمک شما خواهد آمد .

ریشه آرایش چهره و دست و گردن با سنگ های گوناگون و رنگ آنها به فرهنگ آدمی بر می گردد . پس چنین میتوان پنداشت که هم گام با نخستین پژوهش ها برای دست یابی به سنگ ، که عصر حجر نامیده می شود و خود به رده نوسنگی و پارینه سنگی قدیم تقسیم می شود ، نخست رنگ و نمود سنگ مورد توجه بوده تا نقش ابزاری آن ، آدمی آن چه را که ویژگی های نوری زیبا ، همانند رنگ و جلا ، درخشش و زیبایی داشته برای آراستن خویش بکار میگرفته است .
گرچه زیبایی شناسی در سرشت آدمی است ، لکن این سرشت به طبیعتی بستگی دارد که در دسترس اوست . علاوه بر مصارف زینتی این کانی ها در صنعت نیز مورد استفاده قرار می گیرند تا آنجا که بعضی از آنها در صنعت با روش های مصنوعی نیز تهیه می کنند . اینجاست که آشنایی با سنگ های گرانبها بسیار مفید خواهد بود تا مبدا فروشنده بخاطر ناآشنایی شما به فکرسود بیش تر خود باشد .
پیدایش سنگ های گرانبها
پیدایش سنگ های گرانبها معمولا در شرایط فشار و دمای بالا رخ می دهد و به همین خاطر در میان سنگ های رسوبی کمتر یافت می شوند . البته باید خاستگاه آلی را بر دیگر خاستگاه های گوهرها افزود . به طور مثال مروارید که زیباترین آنها در خلیج فارس صید می گردد و فرآورده ای شناخته شده است ، دارای خاستگاه آلی می باشد . معمولا سنگ های قیمتی را به دو بخش تقسیم می کنند : قیمتی و نیمه قیمتی ، که این گروه بندی بر پایه ای نااستوار قرار دارد زیرا اولا اگر ارزش اقتصادی پایه باشد ، برای این کار مرزی نمیتوان مشخص کرد و دوم آن که چه بسا یک سنگ نیمه قیمتی بتواند بهایی بیش از الماس پیدا کند .
به یاد داشته باشیم
در هر حال در فرآیند انجام کارهای پژوهشی در زمین شناسی اقتصادی به خصوص برای گوهرها باید به یاد داشته باشیم که گروه بندی و دسته بندی های ما تا چه سان مصنوعی و قرار دادی است . کاری نظیر قناری بازی و بازار خرید و فروش آن و یا گردآوری عتیقه و یا خرید آثار هنری که بر آن منطق اقتصادی حاکم نیست .
در میان تمام گوهر هایی که شناسایی شده است چهار سنگ ویژگی های زیبایی ، سختی ، کمیابی و خواستار داشتن را بیش از سنگ های دیگر بدست آورده اند . بدین سبب در میان گوهر ها جایگاه های ویژه ای یافته اند و احجار کریمه نامیده شده اند و شامل الماس ، یاقوت ، زمرد ، یاقوت کبود ( سافیر ) می باشد . در این میان باید گفت شاید آدمی توانسته باشد گوهرهایی با ترکیب شیمیایی ، ساختمان اتمی ، رنگ ، جلا ، سختی ، شفافیت و غیره همسان با گوهرهای طبیعی فرآوری کند ولی این فرآورده ها هیچ گاه نخواهند توانست آنها را به عنوان سنگ هایی هم ارز طبیعی شان جایگزین کند . زیرا طبیعت فاکتور هایی همانند ترکیب شیمیایی محلول نخستین ، تغییرات آن در شرایط خاص و با فرآیند های گوناگون ریزه کاری هایی را به کار می برد .
زمانی بسیار درازتر از آنچه بشر حوصله آن را داشته باشد در اختیار دارد . شرایط طبیعی با وجود انکلوزیون ها ، دیفکت ها ، … و آزمایشگاهی به بزرگی پوسته زمین که تقلیدشان از توان آدمی در حال حاضر بیرون است سروکار دارد .
تعریف سنگ های قیمتی : ( گوهر )
نام گوهر و گوهر ها یا سنگ های گرانبها و نیمه قیمتی معمولا برای دسته ای از کانی ها بکار برده می شود که با داشتن برخی ویژگی ها از سایر معدنی ها و سنگ ها متمایزند ، از ان جمله می توان برخی مواد آلی را نیز که در پایداری و زیبایی ویژه دارند و در زینت بکار می روند نام برد . به غیر از مروارید ، مرجان ، کهربا ، شبق و چند ماده دیگر که جزء گوهر ها و سنگ های بهادار آلی بشمار می روند ، بیش تر گوهر ها از جمله مواد متبلور معدنی اند .
ویژگی هایی که باعث می شود یک سنگ و یا به طور کلی یک ماده معدنی یا غیر معدنی در رده سنگ های گرانبها جای گیرد و از ارکان اصلی آشنایی با سنگ های گرابها بشمار می رود عبارتند از :
سرشت زیبایی و درخشش
جلای دلپسند
استحکام
کم یاب بودن رنگ
قابلیت حمل و نقل
سرشت زیبایی و درخشش و جلای دل پسند :
عامل زیبایی خواه به عنوان شکوه و جلال ( زرق و برق ) ، خلوص ، جذابیت یا جنبه های دیگر به طور عمده تابع واکنش های افراد نسبت به عوامل بصری همچون رنگ ، شفافیت و شاخص هایی از انکسار و تفرق می باشد . رفع عیوب ظاهری ( قابل رویت ) برای بیش تر سنگ های شفاف از اهمیت به سزایی برخوردار است . در برخی موارد ، زیبایی به ستاره رسانی ( روشنایی ) ، تابش قوس و قزحی و بافت و ساخت ظاهری و یا سایر مشخصات ویژه نیز بستگی دارد .
استحکام و یا دوام :
این ویژگی از جهت ارزیابی قیمت هر سنگ از اهمیت زیادی برخوردار است . دوام و پایداری در برابر فرسایش ، ایجاد حفره ، تورق و ایجاد شکاف تعیین می کند که کدام سنگ پرداخت شده ، خواص خود را از لحاظ شکل و زیبایی در طول دوران استفاده معمول ، حفظ می کند . دوام زیاد ، مورد توجه ترین خاصیت در مرغوبیت سنگ های نصب شده در گوهرهای شخصی ( مانند انگشتر ) می باشد . پایداری و دوام به طور عمده به سختی ، درجه های مختلف سختی و وقوع رخ های طبیعی و وجود میان لایه و یا نیروهای کششی درونی مواد بستگی دارد .
کم یاب بودن و رنگ :
کم یابی یک ویژگی اساسی است و برای برخی سنگ ها این خاصیت از هر ویژگی فیزیکی دیگر آن مهم تر است . هر چند زمرد سبز نسبت به سایر سنگ ها و گوهر ها ارزش بیش تری دارد ، بریل های گوناگون معمول نیز که دوام مشابه ای دارند در نظر بسیاری از بازدیدکنندگان زیبایی یکسانی دارند .
همچنین اسپینل ارغوانی از گارنت ارغوانی که فراوانی بیش تری نیز نسبت به اسپینل ارغوانی دارد ، مطلوب تر است . در حالیکه که گارنت سبز نسبت به اسپینل سبز که فراوان تر ایت از ارزش بیش تری برخوردار است . البته گاهی کمیاب بودن می تواند ماطلوب واقع گردد ، به طوریکه اگر این کم یابی به صورت زیاد باشد ، باعث عدم توانایی خریداران در تهیه ، شناسایی و ارزش گذاری صحیح جواهرات به صورت بالقوه می شود . به عنوان مثال آندالوزیت شفاف ، ارتوکلاز ، فناکیت ، استارولیت بسیار کم یاب هستند ولی با وجود اینکه با دوام هستند و برخی از نمونه های آنها بسیار ارزشمند می باشند توجه کمی را در تجارت به سوی خود جلب می کنند .
قابلیت حمل و نقل :
قابلیت حمل و نقل اگرچه در انگیزه های ظاهری مطلوب می باشد ، در تعیین قیمت گوهرها کم اهمیت تر است . سنگ هایی که شرایط ذکر شده را به بهترین شکل دارا می باشند ، عموما در اندازه های کوچک می باشند ، بنابر این بلافاصله از مکانی به مکان دیگر انتقال می یابند . آنهایی که به صورت بلورهای درشت یا توده وجود دارند ( مانند کوارتز ، فلدسپار ) از لحاظ زیبایی ، دوام و یا کم یابی ارزش کمتری دارند . ماسیا اولین برند تولید کننده زیورآلات صدفی در کشور بهترین ها را برای شما عزیزان آرزومند است