نقش انار در زیورآلات
نقش انار در زیورآلات باستانی ، تقلید و الهام از آثار هنری گذشتگان ، در شکل گیری و خلق اثری نو و خلاقانه قدمتی طولانی دارد .
زیورآلات نیز به عنوان یکی از هنرهای غنی ایران زمین که قدمتی بسیار دارد ، از این قاعده مستثنی نیست. زیورآلات جدا از مفهوم سرمایه ای که از دیرباز نیز اهمیت داشت ، همواره ابزاری برای بازتاب هویت فرهنگی یک جامعه بشمار می رود و نقشی بارز در مراسم آیینی و سنتی یک جامعه، باورهای مردم در گذشته و حال آن جامعه همچنین شناخت اندیشه و تفکر انسان ها می باشد .
به طور کل انار با نام علمی Punica granatum یکی از میوه های درختی می باشد که دارای دانه هایی با رنگ قرمز و سفید می باشد و جزء ۱۰ میوه محبوب در جهان بشمار می رود .
این گیاه بصورت بومی در کوه های ایران همچنین شمال هند در کوه های هیمالیا وجود دارد که بعدا به جهت نیاز مصرف کنندگان بصورت اهلی شده کشت گردید .
شبه جزیره میانکاله با وسعت بیش از ۶۸ هزار هکتار بعنوان بزرگترین باغ انار ارگانیک و خودروی جهان در شرق دریاچه خزر که بهتر است به آن کاسپین گوییم قرار دارد.
انار علاوه بر اینکه در سایر گرایش های هنرهای صنایع دستی و زیبا راه یافته است در حوزه زیورآلات نیز حضوری کم نظیر داشته و در عصر حاضر به شکلی خلاقانه مورد تکرار قرارگرفته که این مسئله حاکی از برگرفتگی از سبک زندگی و هنر های پیشین می باشد که دستی به آن کشیده شده است و امروزه در قابل سبکی جدید ارائه میگردد .
جهت مشاهده نقش انار در زیورآلات باستان کلیک نمائید
همانطورکه قبلا اشاره شد، مهمترین بحث در ارایۀ نظری در ارتباط با خصوصیات فرمی، صحبت دربارۀ عناصر گشتالت زیورآلات باستان است. ( گشتالت یک مکتب روانشناسی است که چگونگی درک اطلاعات بصری توسط مغز ما را توصیح میدهد )
این مکتب روانشناسی توانسته از ابتدا وآغاز کار خود به موضوع هنر وارد شود و جایگاه بسیار مهمی هم در هنر مدرن بازی کند. اصول گشتالت به خوبی می تواند با استفاده از روانشناسی، اطلاعات مورد نظر طراح را بسیار بهتر به مخاطب منتقل کند .
فرم انار در زیورآلات به کاررفته در دنیای باستان اغلب به صورت فرم سه بعدی، حجم توپر و در قالب عنصر ماکرو در پیکره اصلی زیورآلات است و تنها در چند نمونه به کاررفته در مفرغ های لرستان و آویزهای برجای مانده از دوران هخامنشی ، فرم انار به صورت عنصر میکرو در پیکرۀ اصلی ظاهر شده است .
علم نشانه شناسی
علم نشانه شناسی از علومی است که در این بحث بکار رفته است . نشانه شناسی در واقع دانشی است که هدف خود را شناخت و تحلیل نشانه ها و نمادها چه آنها که به صورت گفتاری یا نوشتاری درآمده و چه آنهایی که به شکل غیرزبانی هستند مثل نشانه های فیزیولوژیک، بیولوژیک، نظام های معنایی، نظام های ارزشی، نظام های نمادین، و حتی همۀ اشکال حرکتی، موقعیتی خودآگاه یا ناخودآگاه، تاکتیکی، استراتژیک، فکرشده یا نشده اعلام می کند را گویند . از پیشگامان علم نشانه شناسی میتوان به سوسوراشاهر کرد که نشانه را موضوعی فیزیکی و در عین حال معنادار می پنداشت .
انار در متن زیورآلات در نقش نمادین خود دلالت بر مفاهیمی اساطیری و باستانی چون زایش، باروری و زنانگی داشته است.
به طور کل انار در باور های دیرین میوه ای عرفانی و مقدس بوده است و نماد عشق و تولید مثل بشمار می رفته است و دانه های آن یاداوری بر نعمت و فراوانی بوده است .
در آئین زرتشتیان با آرزوی باروری و بچه دار شدن به آنها انار میدهند و انار را نشانه پیوند عمیق زناشویی در سر سفره عقد می گذارند .
طبق اطلاعات بدست آمده از مورخان یونانی و رومی چنین حاصل میگردد که مردم ایران حداقل از زمان هخامنشیان محصول انار را به عمل می آوردند و مکررا در نقش و نگار های هخامنشیان از گل این گیاه استفاده شده است .
به طور مثال سرنیزه های گارد جاویدان در زمان هخامنشیان که هرودوت تاریخ نویش شهیر به آن را جاویدانان ایرانی نام نهاد به شکل انار می باشد .
کشور ایران
البته کشور ایران به علت وجود فرهگ های متفاوت و قومیت ها ، سنت و اداب متنوع دارای زیورآلات متعددی بوده است که حتی مردان نیز از این زیورآلات استفاده می نمودند و در بسیاری از کاوش ها مردان گوشواره به گوش داشته اند .
جواهرات و زیورآلات در کشور ما از گذشته های دور به عنوان قطعه ای از لباس در میان اقوام مختلف مطرح بوده است .
مثلا مردمان ایل قشقایی یا مردم عرب منطقه خوزستان بیش ترین مصرف زیورآلات را در میان سایر نقاط داشته اند .
از جمله جواهرات ایل قشقایی میتوان به گردنبند مهلو ، گردنبند میخک ، عنبردان ،قاب قران ،گیسوبند و بازوبند ،گردنبند میخک و غیره اشاره کرد
در دوران هخامنشی گردنبند ها یا بلند بوده است و یا کوتاه بصورتی که چسبان باشد و اغلب روی آنها بصورت دو سر آنها از جانوران وحشی و پر قدرت همچون شیر استفاده شده است .
اولین سکه طلا
در زمان هخامنشیان برای اولین بار در جهان سکه طلا به دستور داریوش کبیر ضرب گردید که به آن داریک میگفتند
به گفته بسیاری از مورخین از جمله ویل دورانت ، گیرشمن ، شاردن جواهرات و زیورآلات در عصر ساسانیان فعالیت تولید و یا یازرگانی سنگ های قیمتی ، طلا و جواهرات رونق بسیاری داشته است و مردمان قشر بالای آن زمان بسیار از این طلاجات استفاده می نمودند .
مقایسه :
بهتر است مقایسه ای داشته باشیم میان نقوش انار در زیورآلات معاصر با نقوش انار در زیورآلات ایران باستان که بسیار جالب است .
از نظرم فرم در زیورآلات ایران باستان انار بصورت کاملا طبیعت گرایانه همراه با فرم تقارن بصورت عناصر ماکرو و بدون تزئینات ظاهری دیده میشده است اما در زمان معاصر انار بصورت تخت و خطی ساخته میشود و بر خلاف گذشته بصورت میکرو و همنشینی آن با عناصر دیگر می باشد .
نتیجه گیری کلی :
در نتیجه گیری کلی چنین به نظر می رسد که هنرمندان معاصر با حفظ ماهیت انار با تغییرات فرمی، برهم زدن تقارن ها ، استفاده از فضاهای منفی و مثبت، ترکیبات مختلف با زیورآلات به بازنمایی فرم انار در پیکرۀ زیورآلات معاصر مبادرت ورزیده اند.
از اینکه وب سایت ماسیا برند تولید کننده زیورآلات صدفی و دریایی را انتخاب نمودید از شما بسیار سپاسگزاریم . امیدواریم مقاله مورد پسند و مفید بوده باشد .