هرمزگان و پرتغالی ها
هرمزگان و پرتغالی ها
هرمزگان و پرتغالی ها ، جاده هرمز که همنام با خود جزیره است خلیج فارس را از دریای عمان که قسمتی از آبهای اقیانوس هند می‌باشد جدا میکنند . از زمانی که انسان به دریانوردی پرداخته این راه آبی از اهمیت اقتصادی و استراتژیکی مهمی برخوردار بوده است. امروزه این مسیر ، یک راه آبی برای نفتکش های عظیم است تا محموله خود را از شهرهای ساحلی خلیج فارس به تمام نقاط دنیا حمل کنند. . این راه آبی بین المللی به صورت یک پیشرفتگی تا داخل خاک ایران کشیده شده است . در راس کرانه ساحلی ، شهر بندرعباس قرار دارد که در جنوب آن ۳ جزیره با نام های هرمز ، قشم و لارک قرار گرفته شده است .
سه جزیره ذکر شده در فوق بیش از یک قرن برای دریانوردان پرتغالی به عنوان یک سنگر مورد استفاده قرار می گرفته که راه آبی به سوی هند را حفاظت می کرده است . بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که راه آبی هرمز در مقطع زمانی بسیار کوتاهی به حکومت ۱۱۵ ساله پرتغالی ها اختصاص داشته است .
در زمان اسکندر ، هرمزگان و پرتغالی ها
این راه آبی از زمان اسکندر شناخته شده است و آدمیرال نیار خوس ، دریا سالار اسکندر پس از پایان جنگ هند در سال ۳۲۵ قمری ، قسمتی از لشکریان اسکندر را با ناوگانی در امتداد کرانه های ایران به شوش بازگرداند . ناوگان تحت فرماندهی نیارخوس پس از انداختن چندین لنگر در سواحل ایران ساحل امروزی مکران بین چابهار و بندر جاسک ، داخل رودخانه آنامیس یعنی رودخانه میناب امروزی شد و در بندر شهری که با زمین های اطرافش هرمزیا خوانده می‌شد پهلو گرفت.
این قسمت از اراضی ساحلی و بندری که نیاز خوس آن را بسیار پر حاصل عنوان کرده به احتمال بسیار با شهر بندری هرمز یا همان هرمز قدیم که مارکوپولو سر راه به چین در سال های ۱۲۷۳ و ۱۲۹۲ از آن دیدن کرده مطابقت می کند. این سیاح معروف شهر شاه نشین هرمز را که زمین های اطرافش پر از نخلستان ها بوده نخل توصیف کرده است .
شهر بندری آنامیس
شهر بندری آنامیس فقط یکی از چندین محل مهم داد و ستد در سواحل طولانی ایران در خلیج فارس بوده است. کلیه این محل ها سابقه تاریخی دارند و تعدادی از آنها به دوره ساسانی مربوط می شوند مانند بندر طاهری یا سیراف و شهر ساحلی گور یا همان فیروز آباد تعدادی هم به دوره هلنیستیک ربط پیدا می کند مانند جزیره خارک که با قبور صخره ای خود حتی به دوره ایلامی منتسب می شود و یا بندر بوشهر ، هرمز قدیم در گذشته بندری برای کرمان محسوب می‌شد و مارکوپولو از طریق راه کاروانروی قدیم کرمان که حوالی راین ، جیرفت ، کهنوج به سوی هرمز قدیم که حدود ۱۵ کیلومتری جنوب غربی میناب در کناره رودخانه ای به همین نام قرار داشته و بعدها به شنزار تبدیل شده راه افتاده است .
شنی شدن رودخانه میناب در پایان قرن ۱۳ موجب این نشده که ساکنان هرمز قدیم این بندر را ترک کنند بلکه هجوم مغول ها به جنوب ایران به سرکردگی تیمورلنگ بود که باعث کوچه آنان به جزیره بی حاصل جارون گردید و به این ترتیب آنها نام قدیم شهر خود یعنی هرمز را روی جزیره جارون گذاشتند .
جزیره هرمز
جزیره هرمز حدود ۵۰ کیلومتری از شهر هرمز فاصله دارد . این جزیره صخره ای مدور حدود ۸ کیلومتر قطر دارد و منطقه مسکونی کنونی و قلعه پرتغالی نیز با احتساب دماغه مسطح قطر حدود ۸ کیلومتر را در بر می گیرند .
4/5 جزیره را اراضی کوهستانی غیرقابل استفاده تشکیل می دهد که در کرانه جنوبی آن هماتیت و آهن خام استخراج می شود.
جزیره هرمز به خاطر داد و ستد دریایی با هند به سرعت رونق پیدا کرد و در حدود سال ۱۵۰۰ که به وسیله پرتغالی ها اشغال شد به اوج ترقی خود رسیده بود و حدود ۴۰ هزار نفر جمعیت داشت با وجودی که امروزه از بنا های قدیمی جزیره آثار زیادی به جا نمانده و پیشرفت سریع خانه سازی نیز آثار به جا مانده را بیش از همه تهدید می‌کند .
در وسط تیغه شمالی ارتفاعات کوهستان هرمز در بالای راس یک صخره که دید وسیعی به طرف غرب و شرق جاده هرمز دارد ویرانه قرار گرفته با نام ( بی بی گل قلعه ) سه راه مارپیچ شیب دار نسبتاً سالمی به آن منتهی می شود .
این مخروبه مربوط به یک برج دیده‌بانی است که تنگه را زیر نظر داشته ، از آنجا به قلعه پرتغالی علامت می دادند . قلعه بی بی گل قلعه با اینکه نام اسلامی دارد تاسیساتی پرتقالی است که شامل یک بنای نیمه فرو ریخته در راس صخره ، یک راه پله و یک دیوار سنگی محافظ در دامنه کوه می باشد.
قلعه پرتغالی ها
قلعه پرتغالی نمایانگر مهمترین یادبود تاریخی در جزیره هرمز است در سال ۱۴۷۹ با باز شدن راه آبی از اروپا به هند به وسیله واسکودوگاما پرتغالی از طریق از طریق دماغه امید ، خلیج فارس و خصوصاً راه آبی هرمز از نظر داد و ستد سیاسی و نظامی اهمیت تازه‌ای پیدا کرد .
درست ده سال پس از اولین دریانوردی به دور آفریقا پرتغالی ها در سال ۱۵۰۷ قدم به جزیره هرمز گذاشتند و در آنجا استحکامات دریایی ساختند آنها بعداً در مسقط در بحرین و بیش از همه در هرمز و جزیره همسایه یعنی قشم که آنرا کیسیم می نامیدند و نیز در لارک تاسیسات و استحکامات نظامی بنا کردند.
جزیره قشم
در سال ۱۵۲۱ شورش ساکنین جزیره را سرکوب کردند و سلطان هرمز ، شهر را به خاطر سرکوب آتش زد و به قشم عقب نشست و پس از آن هرمز عملاً مستعمره پرتغال شد .
پرتغالی ها ابتدا پایگاه قلعه در راس شمالی جزیره را کم کم به قلعه های واقعی تبدیل کردند و به این ترتیب داد و ستد دریایی در قرن ۱۶ رونق خود را از دست داد .
این موضوع بالاخره حسادت سیاسی انگلیس و ایران را برانگیخت . سپس در زمان شاه عباس انگلستان با ایران یک پیمان نظامی منعقد ساخت در سال ۱۶۲۲ واحدهای نظامی ایران توانستند با حمایت ناوگان انگلیس جزیره را تصرف و استحکامات نظامی را پس بگیرند پس از آن اوضاع در هرمزگان آرام شد زیرا شاه عباس سکنه جزیره را به گامرون که بعدا بندرعباس نام گرفت کوچ داد .
این استحکامات منطقه ای به طول ۲۶۰ متر و به عرض ۱۷۶ متر را در بر میگیرد . این استحکامات در طول ۱۱۵ سال به تدریج گسترش یافته است . امیدواریم که مقاله هرمزگان و پرتغالی ها برای شما خواننده محترم مفید بوده باشد .
باعث افتخار ما است اگر از بخش فروشگاهی ماسیا برند تولید کننده جواهرات صدف و زیورآلات صدف دیدن نمائید .